Xếp hạng Xe điện Xanh của Bloomberg

Cuộc cách mạng ô tô điện đang tăng tốc. Khi các nhà sản xuất ô tô cam kết sẽ loại bỏ hoàn toàn xe xăng, họ đã tung ra hàng chục mẫu xe điện và rất nhiều mẫu xe khác sẽ được tung ra vào cuối năm 2023. Bảng xếp hạng xe điện xanh của Bloomberg dựa trên danh mục các mẫu xe hiện có ở thị trường Hoa Kỳ. Xếp hạng Xanh cho từng mẫu xe được tính dựa trên mức độ hiệu quả của xe điện trong một lần di chuyển trên đường và nguồn lực cần thiết để sản xuất pin cho những chiếc xe đó.

Chiếc xe điện nào có “năng lượng xanh” nhất?

Lucid Air được xếp hạng EV xanh nhất ở Mỹ, Tesla Model 3 về nhì.

Phương pháp tính

Xe điện sạch hơn nhiều so với xe chạy xăng thông thường. Ngay cả những mẫu xe nặng nề nhất, sử dụng loại pin lớn nhất cũng tạo ra lượng khí thải carbon ít hơn trong suốt thời gian sử dụng so với hầu hết mọi phương tiện chạy bằng xăng.

Khoa học đã chứng thực điều này một cách rõ ràng và khoảng cách ấy sẽ ngày càng tăng lên khi năng lượng tái tạo ngày càng chiếm tỷ trọng lớn hơn trong cuộc sống. Và xe điện sẽ trở nên hiệu quả hơn khi các nhà hóa học và kỹ sư phần mềm nghiên cứu ra nhiều loại pin ưu việt hơn.

Tuy nhiên, vẫn phải khẳng định rằng: không phương tiện nào tạo ra lượng phát thải bằng không.

Các bộ phận bằng thép của chiếc ô tô không mọc trên cây. Lithium không chảy lên khỏi mặt đất và đi vào các nhà máy pin. Điện – ngay cả khi được tạo ra bởi các tấm pin mặt trời – không thể phát nếu không có nhiều vốn và đốt carbon.

Nhưng gần như không thể đo lường một cách chính xác chi phí tác động biến đổi khí hậu của bất kỳ phương tiện cụ thể nào. Các chỉ số quan trọng còn khá mơ hồ: từ nguồn nhiên liệu để vận hành nhà máy cho đến hỗn hợp hóa chất cụ thể để chế tạo pin. Khi phương tiện lưu thông trên đường, phần lớn tác động carbon của nó sẽ khác nhau tùy thuộc vào nơi đậu xe và thời gian sử dụng trong ngày. Ví dụ, thời tiết lạnh làm giảm hiệu suất của EV và một chiếc ô tô xạc từ nguồn điện của một nhà máy điện than sẽ gây ra lượng khí thải nhiều hơn so với một ô tô xạc từ nguồn điện mặt trời.

Khi bắt đầu tạo ra một mô hình để đo lường “độ xanh” của các loại xe điện hiện nay, Bloomberg đã tập trung vào sự đơn giản và công bằng. Đó phải là một công thức tương đối dễ hiểu, áp dụng nhanh chóng cho các loại xe mới tung ra thị trường cùng với chi phí tác động khí hậu rõ ràng, có thể được áp dụng cho mọi loại xe.

Hệ thống tính điểm được phát triển với sự tư vấn từ ba đơn vị hàng đầu về chính sách và chiến lược xe điện: Atlas Public Policy, BloombergNEF và Union of Concerned Scientists. Họ đưa ra một mô hình “Xanh” dựa trên hai chỉ số: lái xe tiết kiệm – đo lường mức độ sử dụng năng lượng của một chiếc xe khi lưu thông trên đường và kích thước pin – đóng vai trò đại diện cho chi phí carbon khi thực sự chế tạo chiếc xe. Chỉ số đầu tiên chiếm 70% điểm, chỉ số sau chiếm 30%. Mô hình này không trực tiếp tính đến chi phí carbon khi khi gắn kết các bộ phận của chiếc xe.

Công thức tính

• Green rating: chỉ số xanh
• Miles of range: quãng đường chạy sau 1 lần xạc đầy pin, xác định bởi Cục bảo vệ môi sinh Hoa Kỳ EPA (đơn vị tính: dặm).
• Curb weight: trọng lượng không tải (đơn vị tính: pound)
• Economy benchmark của 0,1099, nghĩa là 10% hiệu quả hơn phương tiện đang hiệu quả nhất, để tạo điều kiện cho các phương tiện mới tiếp tục cải tiến.
• 0,7: dựa trên con số trung bình 70% của tổng lượng phát thải của xe điện khi lưu thông, dựa theo nghiên cứu của Học viện công nghệ Massachusetts MIT
• Battery size benchmark: kích thước pin chuẩn là 29,34, nhỏ hơn 10% so với pin EV nhỏ nhất trên thị trường để tạo điều kiện cho các phương tiện mới tiếp tục cải tiến.
• Battery size: kích thước pin (đơn vị tính kWh)
• 0,3: dựa trên con số trung bình 30% của tổng lượng phát thải từ quá trình sản xuất xe điện, yếu tố quan trọng nhất là sản xuất pin.
• 100: thiết lập phạm vi từ 0-100.

Dưới đây là cách tiếp cận…

Tính kinh tế

Để đo hiệu suất sử dụng xe điện người ta thường xác định xem một chiếc xe sẽ đi được quãng đường bao xa dựa trên kích thước của pin. Nhưng đó không phải là yếu tố duy nhất khiến khách hàng lựa chọn mua một chiếc xe điện. Cần có một con số đo lường chiếc xe một cách toàn diện hơn. Phương pháp này tiếp cận vào vấn đề hiệu suất sử dụng pin (xét cho cùng, pin chiếm phần khá lớn trong trọng lượng không tải), nhưng cũng nâng quy mô một chút cho các chiến lược tích cực đối phó với khí hậu khác như sử dụng các bộ phận và vật liệu nhẹ. Cuối cùng, tính chi phí carbon cho mọi bộ phận trong chiếc xe – có thể là máy sưởi hay hệ thống giảm xóc. Tính kinh tế dựa trên yếu tố trọng lượng, thay vì năng lượng. Nhìn chung, các loại xe trọng lượng nhẹ hơn ghi điểm tốt hơn về tính kinh tế, nhưng cũng có những chiếc xe hạng nặng có tầm hoạt động tốt cũng đạt điểm cao, vì vậy tất cả chỉ là tương đối.

Kích thước pin

Khi nói đến việc lắp ráp một chiếc xe điện, chỉ riêng việc sản xuất bộ pin đã chiếm tỷ lệ phát thải lớn nhất – thường trong khoảng từ 1/3 đến 2/3, tùy thuộc vào sản phẩm và nhà máy. Giả sử tất cả các bộ phận đều có lượng khí thải carbon như nhau — ví dụ lượng nguyên liệu để chế tạo bộ dây dẫn điện cho chiếc Mustang Mach-E cũng tương đương với cho chiếc Mini Cooper SE. Do đó, trong mô hình này, kích thước của bộ pin năng lượng cho bất kỳ phương tiện cụ thể nào là đại diện cho tất cả lượng khí thải trước khi chiếc xe đến các đại lý bán hàng hoặc hay lưu thông trên đường.

Một số điểm quan trọng

Giá, thông số kỹ thuật và dữ liệu của mẫu ô tô điện tính đến ngày 10 tháng 6 năm 2022.

Không có loại xe nào trên thị trường đạt được điểm Xanh “cao nhất” (100); tốt nhất – trên thực tế là xanh nhất – là chiếc Lucid phiên bản Air Dream Edition với số điểm 71,1. Trong những tháng tới, hàng chục mẫu xe điện mới sẽ được tung ra thị trường. Với công nghệ chế tạo pin được cải thiện liên tục, chắc chắn một số chiếc sẽ di chuyển xa hơn mà tiêu hao năng lượng ít hơn. Về mặt lý thuyết, một chiếc ô tô điện trong tương lai có thể đạt hơn 100 điểm trong bảng xếp hạng này, tuy nhiên, để làm được như vậy, nó sẽ phải là một chiếc xe vượt trội hơn hẳn so với những chiếc xe hiện nay.

Đây là một cách tiếp cận không hoàn hảo, vì nhiều lý do đã nêu ở trên. Có nhiều mô hình tính toán thấu đáo hơn để đo lường chi phí khí hậu của các loại xe điện đương đại, bao gồm cả mô hình của American Council for an Energy-Efficient Economy (Hội đồng Hoa Kỳ về Nền kinh tế Tiết kiệm Năng lượng), cập nhật xếp hạng hàng năm và Bộ đo Carboncounter của Viện Công nghệ Massachusetts MIT, bao gồm cả xe điện và xe chạy bằng xăng dầu.

Bảng Xếp hạng Xanh của Bloomberg là một cách tiếp cận cho phép cập nhật nhanh chóng khi các xe điện mới được tung ra thị trường. Hy vọng bài viết cung cấp nhiều thông tin hữu ích cho bạn.